Het aantal mensen met dementie stijgt door de vergrijzing van de Nederlandse bevolking. Toch komt dementie ook voor bij mensen onder de 65 jaar. De impact die dementie heeft op de patiënt is groot, maar is minstens net zo groot voor de mantelzorgers.

Naast alle medische gevolgen heeft dementie ook juridisch impact. Dementie leidt tot wilsonbekwaamheid. Dit betekent dat u niet langer in staat bent om uw eigen (financiële) belangen te behartigen. U bent ook (tijdelijk) wilsonbekwaam wanneer u in coma raakt.

Wanneer u zelf niet meer in staat bent om te handelen, is niemand bevoegd om uw financiële belangen te behartigen. Het is dan bijvoorbeeld niet langer mogelijk voor uw partner om de gezamenlijke woning te verkopen.

Een belanghebbende, bijvoorbeeld uw partner of één van de kinderen, kan de rechter dan verzoeken om hem of haar te benoemen tot uw bewindvoerder, curator of mentor. Aan goedkeuring van dit verzoek verbindt de rechter altijd de voorwaarde dat er aan de rechtbank jaarlijks rekening en verantwoording wordt afgelegd. De bewindvoerder, curator of mentor is dus verplicht om ieder jaar rekening en verantwoording af te leggen aan de rechtbank. Hij of zij moet bewijzen dat hij uw belangen goed heeft behartigd.

Waarom is het belangrijk om een levenstestament op te stellen?
Zoals hierboven aangegeven, is het voor belanghebbenden mogelijk om een verzoek tot benoeming te doen. Echter niet alleen uw directe familieleden kunnen een verzoek indienen bij de rechter. Ook anderen kunnen de rechter vragen om als uw bewindvoerder op te treden. Het is dus mogelijk dat de rechter een persoon benoemt die u zelf niet vertrouwd. Wanneer u zelf wilt bepalen welke persoon of personen uw belangen mogen behartigen als u dit zelf niet meer kunt, dient u een levenstestament op te stellen. In het levenstestament benoemt u een persoon of personen tot uw gevolmachtigde(n). Deze gevolmachtigde(n) kunnen namens u handelen wanneer u dit zelf niet meer kunt.

Het is vaak verstandig om naast een gevolmachtigde(n) een “reserve” gevolmachtigde te benoemen. Wanneer u alleen een volmacht geeft aan uw partner en uw partner overlijdt eerder dan u heeft u immers geen vertrouwenspersoon die namens u kan optreden. Indien u één van uw kinderen als reserve gevolmachtigde benoemt, kan dit kind na het overlijden van uw partner als uw gevolmachtigde optreden.

Bevoegdheden bepalen bij het opstellen van een levenstestament
In een levenstestament bepaalt u welke bevoegdheden uw gevolmachtigde krijgt. U kunt een algehele volmacht geven. Hierin geeft u aan dat de door u benoemde gevolmachtigde alle rechtshandelingen namens u mag verrichten.

U kunt de bevoegdheden van de gevolmachtigde(n) ook beperken. U kunt bijvoorbeeld bepalen dat uw gevolmachtigde(n) geen leningen mag verstrekken uit uw vermogen. Ook kunt u voorwaarden aan het  verrichten van een bepaalde rechtshandeling verbinden. Hierbij kunt u denken aan het volgende: uw woning mag uitsluitend door de gevolmachtigde worden verkocht wanneer u blijvend in een zorginstelling bent opgenomen.

Over het algemeen zullen de bevoegdheden van uw gevolmachtigde ruimer zijn dan de bevoegdheden die de rechter een bewindvoerder geeft. Denk bijvoorbeeld aan het doen van schenkingen. De rechter zal schenkingen namens u alleen toestaan als u aantoonbaar een schenkingstraditie heeft. Met het levenstestament kunt u ervoor zorgen dat uw gevolmachtigde schenkingen kan doen zonder dat een schenkingstraditie noodzakelijk is. Door schenkingen bij uw leven toe te staan kan de gevolmachtigde mogelijk erfbelasting voor uw erfgenamen besparen wanneer u komt te overlijden. Door het doen van schenkingen kan er ook bespaart worden op uw eigen bijdrage voor de zorg wanneer u bent opgenomen in een zorg instelling.

U kunt in het levenstestament voorwaarden vastleggen op welke wijze en aan welke personen er geschonken mag worden. Bijvoorbeeld alleen aan kinderen voor een bedrag van maximaal de vrijstelling waarbij alle kinderen verplicht gelijk behandeld moeten worden. U bepaalt de voorwaarden.

Ingang
U bepaalt ook vanaf welk moment uw volmacht gebruikt kan worden. U kunt bepalen dat de volmacht direct gebruikt kan worden of pas nadat een onafhankelijk arts vastgesteld heeft dat u wilsonbekwaam bent.

Toezicht
Om te voorkomen dat een gevolmachtigde misbruik van uw volmacht maakt kunt u in het levenstestament vastleggen aan wie de gevolmachtigde rekening en verantwoording moet afleggen. Wanneer één van de kinderen zelfstandig de volmacht gebruikt van zijn/haar dementeerde moeder is het mogelijk wenselijk dat hij/zij rekening en verantwoording aflegt aan broers en zussen. De rekening en verantwoording is niet alleen van belang om mogelijk misbruik te voorkomen, maar zorgt ook voor een transparante situatie naar familieleden en/of toekomstig erfgenamen.

Tot slot
Door een levenstestament op te stellen geeft u duidelijkheid en zekerheid voor uw naasten. Met een levenstestament kunt u bovendien ook erfbelasting besparen.

Naast het levenstestament opstellen is het ook van belang een testament op te stellen. Eerder schreven wij een blog over het belang van het opstellen van een testament. Hierin vindt u de twee belangrijkste redenen om dit te doen.

Wilt u meer weten over de mogelijkheden van een levenstestament of een afspraak maken voor een gratis adviesgesprek bij u thuis? Neem dan contact met ons op via onze contactpagina.